زگیل تناسلی در مردان، اغلب بیماری خطرناکی نیست و در بیشتر موارد به سرطان منجر نمی‌شود؛ اما بی‌توجهی به آن می‌تواند عوارضی به‌همراه داشته باشد. از جمله این عوارض می‌توان به ظاهر ناخوشایند زگیل‌ها، افزایش استرس و اضطراب در فرد، احتمال انتقال بیماری به شریک جنسی، گسترش زگیل‌ها به نواحی دیگر و هرچند نادر، احتمال بروز سرطان اشاره کرد.
به همین دلیل، با وجود بی‌خطر بودن نسبی این بیماری، پیگیری پزشکی و درمان آن امری ضروری به شمار می‌آید تا از مشکلات احتمالی پیشگیری شود. در ادامه به بررسی کامل هر کدام از عوارض زگیل تناسلی خواهیم پرداخت.
عوارض زگیل تناسلی چیست؟
از مهم ترین عوارض زگیل تناسلی در افراد می توان موارد زیر را نام برد:
۱. خطر ابتلا به سرطان در زنان
ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) یکی از شایع‌ترین ویروس‌های منتقل‌شونده از راه جنسی است که در صورت ابتلای پایدار به گونه‌های پرخطر آن، می‌تواند زمینه‌ساز بروز سرطان در زنان شود. سرطان دهانه رحم (سرویکس) مهم‌ترین و شایع‌ترین نوع سرطانی است که ارتباط مستقیمی با ویروس HPV دارد. تقریباً تمامی موارد این سرطان با آلودگی به HPV در ارتباط هستند و در صورت عدم غربالگری به‌موقع (پاپ‌اسمیر) و درمان ضایعات پیش‌سرطانی، می‌تواند منجر به مراحل پیشرفته بیماری شود.
علاوه بر سرطان دهانه رحم، HPV باعث بروز سایر انواع سرطان در زنان از جمله سرطان واژن، سرطان فرج (ولووا)، و حتی سرطان‌های نواحی غیرتناسلی نظیر دهان، زبان، لوزه‌ها و گلو می‌شود؛ این موارد معمولاً در اثر تماس جنسی دهانی با فرد آلوده ایجاد می‌شوند. اهمیت پیشگیری از ابتلا، از طریق واکسیناسیون HPV و رعایت اصول بهداشت جنسی، در زنان دوچندان است.
۲. خطر ابتلا به سرطان در مردان
هرچند اغلب ویروس HPV را بیشتر در ارتباط با سلامت زنان می‌دانند، اما این ویروس می‌تواند سلامت مردان را نیز به‌طور جدی تهدید کند. در مردان، برخی گونه‌های پرخطر HPV ممکن است باعث بروز سرطان‌هایی مانند سرطان آلت تناسلی که یکی از عوارض زگیل تناسلی بوده، سرطان مقعد و به‌ویژه سرطان‌های ناحیه دهانی و حلقی (نظیر سرطان زبان، لوزه‌ها و پشت حلق) شوند. این نوع سرطان‌ها به‌خصوص در مردانی که رابطه جنسی دهانی یا مقعدی بدون محافظت دارند، شایع‌تر هستند.
همچنین، خطر ابتلا در مردانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند (مثلاً مبتلایان به HIV) یا کسانی که سیگار مصرف می‌کنند، بیشتر است؛ زیرا این عوامل موجب تضعیف توان بدن در پاکسازی ویروس می‌شود. برخلاف زنان، در مردان برنامه‌های غربالگری مشخصی برای تشخیص زودهنگام سرطان‌های مرتبط با HPV وجود ندارد؛ از این رو پیشگیری از طریق واکسیناسیون، استفاده از محافظ‌های جنسی و پرهیز از رفتارهای پرخطر، اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.
۳. خارش، درد و سوزش ناحیه تناسلی
زگیل‌های تناسلی ممکن است باعث بروز علائمی ناخوشایند مانند خارش شدید، احساس سوزش و حتی درد در ناحیه تناسلی شوند. این علائم می‌توانند فعالیت‌های روزمره فرد را مختل کنند و منجر به ایجاد ناراحتی و اضطراب مداوم شوند. تحریک مداوم پوست به دلیل وجود زگیل‌ها، احتمال خراشیدگی یا زخم شدن ناحیه را افزایش داده و خطر عفونت‌های ثانویه را نیز بالا می‌برد.
۴. خونریزی حین یا پس از رابطه جنسی
وجود زگیل‌ها در ناحیه تناسلی، به‌ویژه در داخل واژن یا اطراف آن، ممکن است باعث پارگی بافت‌ها یا تحریک زگیل‌ها در حین رابطه جنسی شود. این وضعیت به خونریزی‌های غیرطبیعی، درد در حین نزدیکی و همچنین ترس یا استرس روانی در افراد منجر می‌شود. چنین مشکلاتی نه تنها سلامت جسمی را تحت تأثیر قرار می‌دهد، بلکه می‌تواند روابط زناشویی را نیز با چالش‌هایی مواجه سازد.
۵. ترشحات غیرطبیعی از ناحیه تناسلی
زگیل‌های تناسلی ممکن است باعث بروز ترشحات غیرطبیعی از واژن یا آلت تناسلی شوند. این ترشحات معمولاً با بوی ناخوشایند، رنگ غیرعادی و گاهی خارش یا سوزش همراه هستند. وجود این ترشحات نشانه عفونت‌های همزمان دیگر نیز بوده و لازم است توسط پزشک بررسی شده تا از پیشرفت بیماری جلوگیری شود.
۶. تغییرات پیش‌سرطانی در سلول‌های دهانه رحم (دیسپلازی)
دیسپلازی به تغییرات غیرطبیعی در سلول‌های پوشاننده دهانه رحم گفته می‌شود که اغلب در نتیجه عفونت پایدار با ویروس پاپیلومای انسانی (HPV)، به‌ویژه انواع پرخطر آن، به وجود می‌آید. این تغییرات معمولاً بدون علامت هستند و تنها از طریق غربالگری‌هایی مانند تست پاپ‌اسمیر یا آزمایش HPV قابل شناسایی‌اند. اگرچه دیسپلازی در مراحل اولیه هنوز سرطان محسوب نمی‌شود؛ اما در صورت بی‌توجهی و عدم درمان می‌تواند به تدریج پیشرفت کرده و منجر به سرطان دهانه رحم شود.
درمان زودهنگام دیسپلازی که ممکن است شامل فریز کردن سلول‌های غیرطبیعی، لیزر یا جراحی کوچک باشد می‌تواند از بروز سرطان جلوگیری کند. به همین دلیل، مراجعه منظم زنان به پزشک و انجام تست‌های غربالگری از اهمیت زیادی برخوردار است، به‌ویژه برای کسانی که سابقه ابتلا به HPV یا فعالیت جنسی پرخطر دارند.
۷. مشکلات در زایمان و احتمال خونریزی
در برخی زنان باردار که دچار زگیل تناسلی ناشی از ویروس HPV هستند، به‌ویژه زمانی که این زگیل‌ها بزرگ، متعدد یا داخل کانال زایمان باشند، فرآیند زایمان می‌تواند با چالش‌هایی همراه شود که خود یکی از عوارض زگیل تناسلی است. در هنگام زایمان طبیعی، عبور نوزاد از کانال زایمان باعث پارگی این زگیل‌ها شده و منجر به خونریزی شدید و دردناک در مادر می‌شود.
همچنین، وجود زگیل‌های داخلی می‌تواند فضای کانال زایمان را محدود کرده و عبور نوزاد را دشوار سازد که در چنین شرایطی پزشک تصمیم به انجام زایمان به روش سزارین می‌گیرد. از سوی دیگر، در موارد نادر امکان انتقال ویروس به نوزاد نیز وجود دارد که می‌تواند منجر به بروز پاپیلوما در مجاری تنفسی کودک شود؛ بنابراین، بررسی و مدیریت این زگیل‌ها پیش از زایمان از نظر ایمنی مادر و نوزاد بسیار ضروری است.
۸. انسداد مجاری ادراری
در صورتی که زگیل‌های تناسلی در نواحی اطراف یا داخل مجرای ادراری رشد کنند، ممکن است جریان ادرار را مسدود کرده یا باعث تنگی مجرا شوند که به نوبه خود از عوارض زگیل تناسلی محسوب می‌شوند. این موضوع منجر به علائمی نظیر دشواری در دفع ادرار، سوزش ادراری یا حتی عفونت‌های ادراری مزمن می‌شود. در موارد شدید، نیاز به درمان‌های جراحی برای رفع انسداد وجود دارد.
۹. انتقال عفونت به نوزاد هنگام زایمان
اگر مادر در زمان زایمان به زگیل تناسلی فعال مبتلا باشد، ویروس HPV می‌تواند از طریق تماس با زگیل‌ها به نوزاد منتقل شود. این انتقال که یکی از عوارض زگیل تناسلی بوده، باعث عفونت نواحی حلق و حنجره در نوزاد شده که به آن “پاپیلوماتوز تنفسی راجعه” گفته می‌شود. این بیماری می‌تواند موجب اختلال در تنفس، گرفتگی صدا یا نیاز به جراحی‌های مکرر در کودک شود.
۱۰. جلوگیری از کشش دیواره واژن در زایمان
زگیل‌هایی که در دیواره داخلی واژن رشد می‌کنند، به‌ویژه اگر تعداد یا اندازه‌ی آن‌ها زیاد باشد، می‌توانند مانعی فیزیکی در مسیر زایمان طبیعی ایجاد کنند. این زائده‌ها که یکی از عوارض زگیل تناسلی هستند، از کشش طبیعی و یکنواخت دیواره‌ی واژن جلوگیری کرده و انعطاف‌پذیری بافت را در هنگام عبور نوزاد کاهش می‌دهند. در چنین شرایطی، احتمال آسیب به بافت واژن مانند پارگی‌های شدید، خونریزی یا دردهای پس از زایمان افزایش می‌یابد.
همچنین، در مواردی که زگیل‌ها باعث انسداد نسبی مجرای واژن شوند، پزشک ممکن است جهت حفظ سلامت مادر و نوزاد، زایمان سزارین را پیشنهاد دهد. به همین دلیل، بررسی وضعیت سلامت دهانه و دیواره‌ی واژن پیش از بارداری و یا در مراحل اولیه آن اهمیت زیادی دارد. تشخیص زودهنگام و درمان به‌موقع زگیل‌های تناسلی، با روش‌هایی مانند کرایوتراپی، لیزر یا داروهای موضعی، می‌تواند از بروز مشکلات جدی در روند زایمان پیشگیری کند و شرایطی ایمن‌تر و کم‌خطرتر برای مادر فراهم آورد.
سخن پایانی
زگیل تناسلی می‌تواند در زنان و مردان باعث بروز مشکلات جدی و گاه خطرناک شود. این بیماری که ناشی از ویروس HPV است، ممکن است در صورت بی‌توجهی به پیشگیری، زمینه‌ساز بیماری‌های مزمن‌تری مانند سرطان دهانه رحم یا سرطان آلت شود. از این‌رو، آگاهی از راه‌های پیشگیری مانند واکسیناسیون، رعایت بهداشت جنسی و انجام معاینات منظم برای همه افراد ضروری است تا از ابتلا به این ویروس پرخطر و عوارض زگیل تناسلی جلوگیری شود.
